İsviçre’de Mülteciler Olarak Hukuki Haklarımız Nelerdir? Hak İhlalleri ve Temel İnsani Haklarımız Nelerdir?

7 Mayıs 2023 tarihinde online olarak gerçekleştirdiğimiz ve Hukukçu Murat Özten’in konuk olduğu söyleşimizin tam kaydını sizlerle paylaşıyoruz.

İltica sürecine, kamplardaki koşullara ve Dublin söyleşmesinden, hak ihlallerine kadar merak ettiğimiz bir çok konuya dair soruların cevaplarını almakla kalmadık, hak ihlalleri karşısında ve iltica süreçlerinde neleri nasıl yapacağımızında sohbetini yaptık, deneyimlerimizi paylaştık.

En çok sorulan soruları listeledik. 

1. Türkiye’de davası devam eden kişi İsviçre’ye iltica ettikten sonra davadan beraat etmişse süreci nasıl etkilenir? Neler yapabilir? 
2. İltica sürecinde görüşmelere çağrılma sürelerinde farklılıklar var? Bu neden kaynaklanıyor? (uzun süre bekleyenler görüşmeye çıkamazken kısa sürede görüşmeye çağrılanlar var örneğin)
3. Suriyeli ancak evlendikten sonra Türkiye vatandaşı(çifte vatandaş) olan bir kişi Türkiye vatandaşı eşi ile birlikte İsviçre’ye geldi. Suriye kimliği ile İsviçre’de ilticaya başvurduğunda Suriye’deki sorunlar üzerinden ilticasını sunabilir mi? 
4. N kimlikli iken ya da başvuru sürecinde kamplarda sorunlar yaşıyorlar ve hakları hakkında bilgi sahibi olmadıkları için kamp yönetimlerinin dayatmalarına (zorla çalıştırma gibi keyfi uygulamalar) uymadıklarında itica süreçlerinin olumsuz etkilendiğini düşünebiliyorlar. Bu doğru mu?
5. Mahkeme süreci tamamlanmış ve oturum süreci bekleme aşamasında gönderilen kamplarda meşguliyet programı diye zorla çalıştırmayı dayatıyorlar veya faydasız zamanımızı alıyorlar. Bu programlara katılmak zorunda mıyız?
6. İltica başvuru sürecinde nasıl doğru dosya hazırlanır?
7. Mahkeme ve karar süreçlerinde süreler nedir? Hangi aşamada ne şekilde müdahale etme hakkımız var?
8. Avrupa ülkelerinin göç yoğunluğuna yönelik kendi aralarında bir değişim programı(fazla göç alan ülkelerin az alan ülkelere aktarılması) kararı AB parlamentosunda alındı mı? bu konuda bilgi verir misiniz? Bizi nasıl etkileyecek?
9. N kimlikle ticari girişimde bulunulabilinir mi? Mümkün mü? Ne gibi haklarımız?
10. N kimlikli iken çalışma hakkımız var mı? Ne kadar süre sonra çalışma hakkı doğuyor?
11. Kağıtsızların çalışma hakkı var mı?
12. N kimlikte uzatılmış sürecin bir zaman sınırı var mı?
13. Aile birleşimi nasıl gerçekleşiyor? Aile birleşimi ile İsviçre’ye gelen aile bireylerinin kampta kalma zorunluluğu var mı? 
14. Oturum aldıktan sonra aile birleştirmesi ile aile nüfusuna göre ailesi gelmeden ev tutabilir mi?
15. İltica süreci devam ederken çocukları 18 yaşını doldurursa çocuklarını İsviçre’ye getirebilir mi? Başvuru tarihi mi esas alınır? Yaş hesabı neye göre yapılıyor?
16. İltica başvurusuna red cevabına itirazımıza SEM ne kadar sürede cevap vermek zorunda?
17. 1 yılını doldurmuş bir sığınmacının avukatıyla SEM’e mektup yazarak durumuna dair soru soran bir dilekçe yazdığında SEM ne kadar sürede cevap vermeli?
18. Türkiye’de dava dosyasında gizlilik kararı olan kişiler iltica başvurusunda ne yapmalı?
19. Mahkeme olmadan N kimlikle bir sene geçiren ardından mahkeme olan ve bir seneden fazla uzatılmış süreçte N kimlikle kalan bir ilticacı B veya F politik  oturum aldığında bu süreler B veya F politik oturumda geçirilmiş gibi sayılırım ?
20. Dublin den dolayı gelen red kararları hangi tarihten itibaren 6 ay olarak hesaplanıyor. Bu 6 aylık süre bittiğinde ne yapmamız gerekiyor? 
21. İltica sürecinde isvicre dışına çıkma imkanı var mı?
22. 16 yaşında bir çocuk İsviçre’de iltica başvurusu kabul edilip oturum aldığında aile birleşimi yapabiliyor mu?(Anne, baba ve kardeşlerini gelmesini talep edebiliyor mu?)
23. B mülteci oturumlu bir kişi şirket kurabilir mi?
24. C oturum için gerekli şartlar ve süreler nedir? 
25. Mülteci statüsündeki çocukların ailelerinden ayrı olarak C oturum veya vatandaşlık elde etmesi mümkün mü?
26. Kampta kötü muamele ile karşılaştığımızda nereye başvurabiliriz? Ne yapmak gerekir?
27. Hırvatistan gibi kötü muamele ile tanınan ülkelere Dublin nedeniyle geri gönderilme kararlarına itiraz etmenin dışında engelleyici nasıl bir hukuki girişimde bulunulabilir? AIHM’e başvuru yapılabilinir mi? Etkili olur mu?

Bu video kaydında bu sorulara ve daha fazlasına cevapları bulacaksınız. Size iyi dinlemeler. 

PangeaKolektif Bilgi Bankası Çalışma Grubu