İSVİÇRE İLTİCA SÜRECİ ve PROSEDÜRÜ

Bu yazıda İsviçre'deki iltica süreci ile ilgili merek ettiğiniz bilgileri vermeye çalıştık. Faydalı olacağına inandığımız dikkatle okumanızı ve daha ayrıntılı bilgiler için iletişime geçmenizi öneririz.

Bir iltica başvurusunda bulunduktan sonra iltica prosedürü tamamlanana kadar İsviçre’de kalabilirsiniz. İsviçre’de bulunan federal sığınma merkezlerinden sadece bazıları sığınma talebinizi kabul etmek ve iltica prosedürünüzü tamamlamakla sorumludur. Bazı federal sığınma merkezleri sığınma başvurunuzu kabul etmek ve sonuçlandırmakla sorumlu değildir.

Aşağıda yazılı sığınma merkezleri iltica başvurusunda bulunabileceğiniz ve iltica süreciniz hakkında karar vermeye yetkili merkezlerdir. Yani İsviçre’de sığınma talebinde bulunan kişiler aşağıda sayılan bu altı merkezden birine başvurmak zorundadır.

Cenevre havalimanı ve Zürich havalimanında başvurular alınmakta ama burada iltica kabul kararı verilmemekte. Havaalanındaki iltica prosedüründe SEM üç karar alabiliyor. 1) İltica başvurusunu reddedebilir, 2) İltica başvurusunu işleme koymayabilir, 3) Ülke içine girişi kabul edip normal bir federal iltica merkezine nakil kararı verebilir. Yani iltica başvurusunun kabul kararı havaalanında verilmiyor. Kişilerin iltica başvuruları ciddi bulunursa başvurucuların İsviçre’ye girmelerine izin verilmekte ve iltica kamplarına gönderilmektedir. Başvuruların ciddiyetinin havalimanlarında incelenme süresi en fazla 60 gündür. Bu süre içinde ilticacıların durumları anlaşılamazsa kendileri yine iltica kamplarına yönlendirilmektedir. Bu nedenle havaalanlarını tam anlamıyla iltica prosedürünün yerine getirildiği karar merkezleri sınıfına koymamak gerekir.

• Boudry federal sığınma merkezi, Rue de l’Hôpital 60, 2017 Boudry, Tel. +41 58 465 03 03
• Bern federal sığınma merkezi, Morillonstrasse 75, 3007 Bern, Tel. +41 58 465 75 80
• Basel federal sığınma merkezi, Freiburgerstrasse 50, 4057 Basel, Tel. +41 58 482 12 82
• Zürih federal sığınma merkezi, Duttweilerstrasse 11, 8005 Zürich, Tel. +41 58 480 14 80
• Chiasso federal sığınma merkezi, Via Milano 23, 6830 Chiasso, Tel. +41 58 466 70 10
• St. Gallen federal sığınma merkezi, Bleichemühlistrasse 6, 9450 Altstätten, Tel. +41 58 480 49 50

Yukarıda sayılanlar dışında bazı sığınma merkezleri ise sığınmacıların günlük konuşma dilinde bekleme kampı olarak nitelendirdikleri merkezlerdir. Bekleme kamplarının yasal statüsü ise ‘iltica prosedürü olmayan sığınma merkezi’dir. Bu kamplarda ilticacılar iltica işlemlerinin yerine getirilmesini beklemektedir. İltica prosedürü kapsamında ifadelerinin alınması amacıyla yukarıda belirtilen 6 merkeze çağrılmakta ve işlemleri buralarda yapılmaktadır. (CFA sans taches procedurales) Aşağıda yazılı federal sığınma merkezleri bu kategoridedir:

• Vallorbe,
• Giffers,
• Chapelle,
• Flumenthal,
• Embrach,
• Kreuzlingen
• Schwyz

Görsel

İltica başvurunuzu yaptıktan sonra Dublin görüşmenizden sonra müspet ya da menfi bir karar verilemezse, örneğin Yunanistan, İtalya ya da Dublin sözleşmesine taraf başka bir ülkede parmak iziniz varsa hakkınızda Dublin süreci başlar. Bu süreç kapsamında İsviçre yetkili olduğunu düşündüğü devletin sorumluluk alıp almayacağını sorar. Dublin sözleşmesine göre eğer bu sorumluluk İsviçre dışında başka bir devlete düşüyorsa o devlet sorumluluğunu kabul eder. Bu sözleşmeye bağlılık ilkesi gereğince genellikle bu şekilde olur. Ancak Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına göre Yunanistan, İsviçre Federal İdare Mahkemesi kararlarına göre de Macaristan göçmenlik koşullarının bu ülkelerde uygun olmaması nedeniyle İsviçre tarafından sorumluluk alması istenen, mültecilerin buralara gönderilmek üzere başvurulduğu ülkeler arasında değildir. Macaristan hakkında Devlet Göçmenlik Dairesi nadiren yetkililik kararı verse de Federal İdare Mahkemesi şu ana kadar bu kararları iptal etmektedir.

Dublin Sözleşmesi çerçevesinde yetkili ülke İsviçre’ye yetkili olduğunu ve söz konusu mülteciyi kabul edeceğini bildirdikten ya da herhangi bir yanıt vermemesi durumunda olumlu yanıt anlamına gelen 2 aylık süre geçtikten sonra İsviçre, kendisinin yetkili olduğunu düşündüğü başka nedenler bulunmuyorsa dosyanın esastan incelenmeyeceğine ilişkin karar verir. Bu karara karşı 5 iş günü içinde Federal İdare Mahkemesine itiraz etmek mümkündür.

Bu süreç genellikle ilk başvurulan Federal İltica Merkezi’nde yürütülür. Ancak sürecin uzaması halinde ve Kasım 2022 tarihi itibariyle olduğu gibi yoğun başvurular nedeniyle başvuru merkezlerinin dolu olması halinde iltica başvurunuzu yaptığınız federal sığınma merkezi sizi yukarıdaki bekleme merkezlerinden birine sevk edebilir. eder. Dublin görüşmenizin kararı açıklanıncaya kadar bu merkezlerde kalmak zorundasınız. Dublin kararınız gereği parmak izinizin bulunduğu ülkeye deport edilmeniz söz konusu olduğunda ise bu merkezlerden deport kampına sevk edilirsiniz. Dublin kararınız sizin için olumlu sonuçlandığında yani artık İsviçre devletinin iltica talebinizden sorumlu olduğuna karar verildiğinde tekrar ilk iltica merkezinde oturum duruşmasına davet edilirsiniz.

Esasen tüm başvuru merkezlerinde kısmen farklı bir kronolojik iltica prosedürü olsa da değişmeyen üç kronolojik iltica işlemi şu şekildedir;

• İltica başvurunuz,
• Dublin mülakatınız,
• Oturum duruşmanız,

Yukarıda ilk saydığımız sığınma merkezlerinden birine iltica talebiyle başvurduğunuzda sığınma süreciniz başlamış olur. Başvuru tarihinizin ne kadar önemli olduğunu anlatmak açısından size şu örneği verebiliriz. Örneğin B tipi oturum aldığınızda oturum belgenizin (kimliğiniz) arka sayfasında İsviçre'ye giriş tarihiniz yazmaktadır. Dolayısıyla birçok resmi işleminizde İsviçre’ye giriş tarihiniz yani iltica talebinde bulunduğunuz tarih baz alınmaktadır. İltica başvusunda bulunduğunuz tarih İsviçre’ye giriş tarihinizdir. İlerde bazı bekleme sürelerinin bu tarihten, bazılarının ise oturum aldığınız tarihten itibaren işlemeye başladığını yeri gelince ayrıca anlatacağız.

1. Aşama, iltica başvurusu:

İltica başvurunuzu yaptığınızda, önce, doldurmanız için size bir form verilir. Bu form esas olarak kimliğinizi tanımlamak için doldurulması gereken bir formdur. Adınız, soyadınız, doğum tarihiniz, anne ve baba adınız gibi detaylı sorular yer almaktadır. Diğer önemli bir soru da İsviçre’ye gelinen tarihe ilişkindir. Bu soruya verilen yanıtın daha sonraki ifadelerde değiştirilmesi iltica başvurucusunun güvenilirliğini zedeler. Bu nedenle bu soruya sonra değiştirmemek üzere yanıt vermek önem ve yarar içermektedir. Anadilinize göre başvuru formları bulunmaktadır. İstediğiniz dilde form talep edebilirsiniz.

Başvuru formunu doldurup imzaladıktan sonra her iki elinizin işaret parmaklarının parmak izleri alınır ve fotoğrafınız çekilir. Sonra birkaç saat bir bekleme odasında tutulursunuz. Bu esnada beraberinizde getirdiğiniz çanta ya da valiz aranır. Çıplak arama yapılmamaktadır, buna hakları da yoktur. Böylesi bir ihlalin olması ihtimaline karşı haklarınızı bilin istedik. Çünkü emin olunuz ki siz haklarınızı bildiğiniz ölçüde güçlüsünüzdür. Siz bir bekleme odasında beklerken muhtemelen öğle yemeği zamanı geldiği için sizi öğle yemeğine alırlar. Öğleden sonra da yine birkaç saat beklersiniz. O esnada nerede kalacağınız (odanız, yatağınız vs. ) ayarlanmaktadır. Bir süre sonra bir asistan sizi alır ve size çarşaf, yorgan, yastık, diş fırçası, diş macunu, havlu olan bir set vererek size odanızı gösterir. Bu ihtiyaçlarınız düşünüldüğü için elbiseleriniz dışında sadece iki şeye ihtiyacınız var; biri dolabınız için asma kilit diğeri ise terlik. Odalarda genellikle 4 ranza olur ve akşamları pencereler siz açmayasınız diye kilitlenir. Her katta ortalama 70 ile 100 kişi arasında bir sığınmacı için bir erkek ve bir kadın tuvaleti vardır. Tuvaletler alaturka olup, emin olunuz alafranga olanlardan daha sağlıklıdır. Tuvaletler genellikle temizlik şirketlerinden getirtilen personeller tarafından profesyonel bir şekilde temizlenir. Oda temizliği nöbetleşe odada kalanlar tarafından, kat ve tuvalet dışındaki ortak alanların temizliği ise karşılığında 30 frank kazanmanız kaydıyla çalışmak isteyen gönüllü sığınmacılar tarafından yapılır. 30 Franklık çalışmaya hak kazanabilmeniz için 15 mühür toplamanız gerekmektedir. Her yemek öğününde mutfağa ücretsiz çalışmaya gelir ve 3 mühür alırsınız, böylece 15 mührü tamamladığınızda size birkaç saatlik bir iş verilerek iş sonunda 30 frank ödeme yapılır. Ayrıca çalışmasanız bile size her gün için 3 frank bir maaş cumadan cumaya verilir. Yani haftalık 21 frank maaşınız ve sadece bir gün kampınızın olduğu şehirde geçerli tren ve otobüs bileti alırsınız. Yemek günde 3 öğün olup sadece belirli saatler arasında dağıtılmaktadır.

Bir gece önce ilan panosunda ertesi gün için randevunuz var ise N kimlik numaranız yazılarak size bildirilir. Kahvaltıdan sonra o gün içinde bir randevunuz yok ise saat 08:00’de dışarıya çıkmakta özgürsünüz, kampa geri dönüş saatleri kaldığınız merkeze göre değişiklik göstermektedir. Cuma sabahından başlayarak pazar akşamına kadar izinli çıkmanız da mümkün. İzin için hafta sonunda kalacağınız kişinin adresi ve telefon bilgileri yeterli olmaktadır.

İlk gün kaydınız yapıldıktan sonra başka bir kampa sevk edilmeniz de mümkün olabilir, ya da iltica sürecinizden sorumlu makam başvuru yaptığınız ilk merkez olabilir. Bazı sığınmacılar özellikle Fransız ya da özellikle alman kantonlarında iltica talebinde bulunmak istiyorlar. Maalesef bu konuda belirli bir kural bulunmamaktadır. Siz ilk iltica başvurunuzu bir alman kantonu olan Basel’de dahi verseniz, ertesi gün Fransız kantonu olan Boudry’e sevk edilebilirsiniz. Bu dağıtım mümkün olduğunca eşit bir şekilde yukarda saydığımız iltica merkezleri arasında eşit ve rasgele olarak yapılmaktadır. İkinci gün ya da üçüncü gün genel bir sağlık taraması için doktor kontrolünden geçersiniz. Doktor kontrolünüz esnasında kronik hastalıklarınız konusunda birtakım sorular sorulur. Bu aşamada özellikle belirtmek istediğimiz konu; mümkünse ülkenizden gelirken beraberinizde aşı kartlarınızı getirmenizdir. Bu husus yetişkinler için çok önemli olmasa bile çocuklar için önem arz etmektedir. Nitekim beraberinizde getirdiğiniz çocuğunuza ait aşı kartı ve doğum belgesi onların sağlık entegrasyonu için oldukça önemli. Sağlık kontrolünüz tamamlandıktan sonra iki elinizin on parmağının parmak izleri alınarak fotoğrafınız çekilmektedir. Bu işlemler tamamlandıktan bir süre sonra ilk mülakatınıza çağrılacaksınız. Bu mülakat geldiğiniz ülkede ikamet ettiğiniz son adresin, aile bireylerinin ve İsviçre'de bir yakınınızın olup olmadığının sorulduğu aile mülakatıdır. Bu mülakat sona erdikten sonra ve en geç iltica başvurunuzdan bir hafta sonra(süreler değişkenlik gösterebilir) ikinci mülakatınız olan Dublin mülakatınıza davet edilirsiniz. Dublin mülakatına davet edilmeden önce her kayıt merkezi içinde bulunan ve iltica süreciniz boyunca size ücretsiz hukuki destek sunacak kuruma, avukatınıza vekalet vermek üzere davet edilirsiniz. Bu kurum kantondan kantona farklılık gösterse de çoğunlukla CARİTAS kurumudur. Bu aşamalarda mülakatlarınız genellikle telefonda hazır bekleyen tercüman vasıtasıyla gerçekleştirilir.

2. Aşama Dublin süreci:

İlk aşamada işlemlerinizi yapmakla görevli kurum başvuru yaptığınız sığınma merkezidir fakat Dublin aşamasında artık işlemlerinizden sorumlu olan kurum SEM’dir. SEM, Devlet Göçmenlik Sekreterliğidir. Dublin mülakatınız öncesinde avukatınıza verdiğiniz vekaletname gereği bu aşamada artık avukatınız da sizi temsil için hazır bulunur. Dilerseniz dışarıdan özel bir avukat tutabilirsiniz. CARİTAS avukatları genellikle Dublin mülakatınıza sizinle beraber katılmazlar. Dublin mülakatınız esnasında yine telefonda hazır bekleyen bir tercüman vasıtasıyla size yol hikayeniz hakkında sorular sorulmaktadır. Dublin mülakatınızın detaylarına geçmeden önce Dublin Sözleşmesinin ne olduğu hakkında biraz bilgi vermekte fayda var.

Dublin 3 Yönetmeliği;

Dublin III Yönetmeliği, iltica başvurunuzun işleme alınacağı Avrupa ülkesini belirler. SEM (İsviçre Göçmen Bakanlığı), İsviçre’ye sığınma isteğinizin nedenlerini sormak için sizi duruşmaya davet etmeden önce, ilk olarak iltica başvurunuzun İsviçre'de işleme alınıp alınmayacağını kontrol eder. Örneğin, parmak izleriniz ilk olarak başka bir Avrupa ülkesinde kaydedilmiş ve dosyalanmışsa veya İsviçre'den önce başka bir yere sığınma başvurusunda bulunmuşsanız, iltica prosedürünüzden bu ülke sorumludur. Bu da İsviçre'nin sizi bu ülkeye geri gönderebileceği anlamına gelir.

Dublin III Yönetmeliği, tüm AB ülkelerinde ve Norveç, İzlanda, Lihtenştayn ve İsviçre'de geçerlidir. İlke olarak, iltica başvurunuzdan sorumlu devlet, AB'de ilk geldiğiniz veya size giriş vizesi veren ilk Avrupa ülkesidir.

Büyük Britanya, 1 Ocak 2021'den beri artık AB üyesi olmadığından, Dublin III yönetmeliği artık Büyük Britanya için geçerli değil. Muhtemelen Büyük Britanya ile AB ülkeleri arasında tek tek ayrı anlaşmalar olacaktır. Henüz bu konuda bir düzenleme yok.

Dublin Yönetmeliği aşağıdaki durumlarda sizin için geçerlidir:

• Parmak izleriniz, İsviçre’den önce başka bir “Dublin devletinde” kaydedilip dosyalandıysa.
• Başka bir “Dublin devletinde” iltica başvurusu yaptıysanız ve iltica prosedürünüz hâlâ devam ediyorsa.
• Başka bir “Dublin devletinde” iltica başvurusu yaptıysanız ama daha sonra bu başvurunuzu geri çektiyseniz.
• Başka bir “Dublin devletinde” iltica başvurusu yaptıysanız ve başvurunuz reddedildiyse.
• Başka bir “Dublin devletinden” vize veya oturum izni aldıysanız (örneğin, sınır dışı edilmeye ilişkin ulusal yasak sebebiyle).

Bütün bu durumlarda, İsviçre'deki iltica başvurunuz kabul edilemez. Fakat burada zamanaşımı konusunda dikkat etmeniz gereken kriterler şu şekildedir:

• İsviçre’ye ya da başka bir Dublin üyesi devlete yasal bir vize ile gelmişseniz, Dublin prosedürünüzün düşmesi için gereken süre; vizenizin sona erdiği günden sonra geçecek 6 aydır. (Dublin III madde 12.4)
• Başvuru yapmak istediğiniz ülke dışında başka bir Dublin üyesi ülkede geçerli bir oturumunuz varsa, oturumunuzun bitiş tarihten itibaren geçecek 24 ay sonunda Dublin süreciniz düşer. (Dublin III madde 12.4)
• Başka bir “Dublin devletinde” iltica başvurusunda bulunmadınız ama başka bir devlette Eurodac tabanında kayıtlı parmak iziniz var veya başka bir Dublin devletinden geçerek geldiğiniz ispat eden alışveriş fişleri yahut tren biletiyle yakalandınız, bu durumlarda süre yine 18 ay olup, süre parmak izi verdiğiniz tarihten itibaren başlar. (Dublin III madde 13.1)
• Başka bir “Dublin devletinde” iltica başvurusu yaptıysanız ve fakat iltica başvurunuz henüz sonuçlanmadıysa, yetkili ülke bu ülkedir. İltica başvurusu sonuçlanmadan başka bir ülkeye giderseniz, aradan ne kadar süre geçerse geçsin yetkili ülke ilk başvuru yaptığınız ülke olarak kalır. Bu ülkenin yetkisinin düşmesi ancak başvuru tamamlanmadan Dublin ülkelerini 3 ay süreyle terk edilmesiyle (Dublin III, madde 19.2), başvuru geri çekilmesi ya da reddedilmesi halinde ise Dublin ülkelerini 1 gün süreyle terk edilmesiyle (Dublin III, madde 19.3) düşer.  
• Başka bir “Dublin devletinin’ iltica başvurunuzdan sorumlu olduğuna karar verildiği takdirde, bunu tespit eden devlet başvurunun yapıldığı tarihten itibaren 90 gün içinde bunu sorumluluğu alması talep edilen devlete bildirmesi gerekir. Eurodac sisteminde parmak izinin çıkması halinde bu süre iki aydır. Bu süreler için talep edilen devlete başvuru yapılmazsa ilk başvuru yapılan devlet sorumlu olur (Dublin III, madde 21.1).
• Dublin III yönetmeliği gereği başka bir Dublin devletine deport edilmenize karar verilirse, deport kararından sonra 6 ay boyunca sınır dışı kararı veren devlet sizi yetkili ülkeye gönderemezse (örneğin sağlık koşullarınız, pandemi, doğal afetler vb. nedenlerle) sınır dışı kararı veren devlet yetkili olur.

Dublin prosedürü hukuk tekniği açısından oldukça karışık bir süreç olup, bu süreçte bir avukattan yardım almanızı öneririm.

Bununla beraber Dublin üyesi olmasına rağmen Yunanistan ve Macaristan yeterli iltica koşullarına sahip olmadığı gerekçesiyle İsviçre tarafından bu ülkelere geri gönderme halen gerçekleştirilmemektedir.

Yukarıda Dublin III yönetmeliği hakkında detaylı bir hukuki açıklama yaptım. Umarım bu açıklamalar sorularınıza cevap verebilmiştir. Tekrar Dublin mülakatınıza dönecek olursak; mülakat esnasında size yol hikayeniz hakkında sorular sorulacak ve Dublin III yönetmeliği kapsamında olmadığınıza karar verilirse hemen mülakat sonunda görevli memur tarafından size ‘artık sığınma sürecinizden İsviçre devleti sorumludur, ilerleyen aşamalarda iltica gerekçelerinizi sunmak için bir oturum mülakatına çağrılacaksınız’ diye açıklama yapılır.

Dublin III yönetmeliği kapsamında başka bir Dublin devletinin sorumlu olduğuna dair bir düşünce varsa, memur, ‘diğer devlet ile iade konusunda görüşüleceğini ve bu sürede başka bir sığınma merkezine sevk edileceğinizi’ söyler.

Dublin üyesi diğer devlette can güvenliğinizin olmadığını, yakın aile bireylerinizin İsviçre’de yasadığını, diğer devletin sosyal ve ekonomik açıdan mülteci entegrasyonuna değer vermediğini, deportunuza engel ciddi bir rahatsızlığınız bulunduğunu ispat edebilirseniz iade işleminiz yapılmayabilir.

Dublin mülakatınız genellikle en fazla 30 dakika içinde sonlandırılır. Sonrasında Dublin'iniz düştüğüne karar verilirse en fazla 10 gün içerisinde size bir çağrı yapılarak oturum mülakatınız için tarih bildirilir. Ancak 2022 sonbaharından itibaren İsviçre’de mülteci yığılması olduğundan bu sürelere uyulmamaktadır. Dublin süreciniz henüz sonuçlanmadıysa yukarıda da anlattığım gibi başka bir bekleme kampına sevkiniz yapılır ve karar verilinceye kadar burada beklersiniz. Karar siyin için olumlu olduğu takdirde oturum duruşması için tekrar ilk sığınma merkezine davet edilirsiniz. Karar sizin için olumsuz ise 5 günlük süre içinde itiraz hakkınız bulunmaktadır. İtiraz mercii İsviçre Federal Mahkemesi olup, Federal İdare Mahkemesi (TAF) tarafından karar nihaidir ve başka bir itiraz mercii bulunmamaktadır.

3. Aşama Oturum mülakatı

Dublin sürecinin sizin için olumlu bir şekilde bitmesinden sonra artık iltica talebinizi sonuçlandırma yetkisi İsviçre devletine ait olduğu için genellikle Dublin mülakatınızdan sonra 10 gün içinde oturum mülakatınız için bir davet alırsınız. Oturum mülakatınız iş yoğunluğuna göre değişmekle beraber genellikle Dublin duruşmanızdan en ay 20 gün sonra olur. Ancak 2022 sonbaharından itibaren İsviçre’de mülteci yığılması olduğundan bu sürelere uyulmamaktadır. Bu süre içinde sizden beklenen iltica gerekçelerinize dair yazılı delilleriniz varsa bunları avukatınıza vermenizdir. Avukatınıza dillerinizi verdikten sonra ve en geç oturum mülakatınıza 5 gün kala avukatınız tarafından çağrılırsınız. Avukatınız oturum mülakatı esnasında size eşlik edeceğini, mülakat içeriğini, sorulabilecek olası soruları ve iltica sebeplerinizi sorar ve anlatır. Yani bu görüşme sonunda hem mülakatınızın nasıl geçeceğine dair bilgi edinir hem de mülakattaymış gibi avukatla iltica sebeplerinizi paylaşırsınız.

Sığınma başvurunuzun dayanağı olabilecek yazılı ve görsel delilleri avukatınıza orijinal dilinde verebilirsiniz. Herhangi bir çeviri yapma zorunluluğunuz bulunmamaktadır. Bununla beraber eğer uzun iddianameler ya da birden fazla dava dosyasına dair yazılı evraklar ibraz edecekseniz delillerinizi bir tercüman vasıtasıyla Almanca, Fransızca İtalyanca dillerinden birine çevirmenizi öneririz. Zira çok fazla evrak söz konusu olduğunda SEM çeviri işlemini beklemek için size ikinci bir mülakat tarihi verebilir yahut çeviri için uzun bir zaman bekleyebilir. 9 ay sonra ya da 1 yıl sonra SEM ’den gelen ‘evraklarınızı Fransızcaya çevirip gönderin’ mektubunu alanlar olduğunu biliyoruz.

Nihayet sığınma duruşmanızın günü geldiğinde sabah 09:00 gibi bir salona alınırsınız. Avukatınızın, sizin, iltica uzmanı bir SEM memurunun ve tercümanın hazır bulunduğu bu mülakatın ilk bölümünde oturumu yöneten iltica uzmanı size; aileniz, son ikametgahınız ve ekonomik ve sosyal durumunuz ile ilgili sorular sorar. Takriben 1 saat kadar sonra size tek bir soru sorarak bundan sonraki anlatımı tamamen size bırakır. Tahmin edeceğiniz üzere bu soru; sizi, İsviçre'ye gelmezse gelmenize iten nedenlerin ne olduğu ile ilgilidir. Bu aşamadan sonra anlattığınız konulara göre sorular sorulur. Çoğunlukla tarih ve isimler konusunda sizden daha detaylı bilgiler istenir. Duruşmadan sonra en geç 8 gün içinde hakkınızda aşağıdaki üç karardan biri verilir. İsviçre’de iltica başvuruları hızlandırılmış ve genişletilmiş süreçte değerlendirilmektedir. 140 gün içinde hakkınızda karar verilmezse ya da bu süre içinde karar verilmeyeceği düşünülürse genişletilmiş sürece alınırsınız ve esas kantonunuz belirlenerek bu kantona gönderilirsiniz. Bu durumda başvurudan itibaren hakkınızda bir yıl içinde karar verilmesi gerekmektedir. Ancak pratikte bu bir yıllık süre de aşılmaktadır. 140 günlük süre içinde alacağınız kararlar şöyledir:

• Pozitif iltica kararı ( B, F politik ya da F insani oturumlarından birine sahip olursunuz)
• Negatif iltica kararı (iltica başvurunuz ret edilmiştir)
• Uzatılmış sürece alındığınıza dair ara karar (maalesef bu karara itiraz mümkün değildir)

Pozitif karar ile verilen oturum çeşitlerini (B,F,F) sitemizdeki Bilgi Bankası içindeki Mülteciler ve geçici olarak kabul edilen kişiler için oturum statüleri hakkında kısa bilgiler başlıklı bilgilendirici yazıda bulabilirsiniz.

Bu yazımızı sonlandırmadan önce özellikle ret kararı ve uzatılmış süreçte yapabileceklerinizi anlatmaya çalışacağız.

Ret kararına karşı itiraz süreleri farklılık göstermektedir.

• Hızlandırılmış süreçte (N kimlikle herhangi bir kantona sevk edilmeden önce oturum duruşmasından sonra alınan kararlar hızlandırılmış süreçte alınmış kararlardır)alınan kararlara karşı 7 iş günü içerisinde,
• Uzatılmış süreçte alınan kararlara karşı 30 gün içerisinde,
• İltica talebinin Dublin sözleşmesi nedeniyle incelenemez bulunması halinde verilen kararlarda 5 gün içerisinde,

İsviçre Federal İdare Mahkemesine başvurulabilirsiniz. Size gönderilen kararda itiraz sürenizin kaç gün olduğu yazılıdır.

Pratikte birçok sığınmacı Federal İdare Mahkemesine iki kez başvuru hakkı olduğunu, dolayısıyla iki kez itiraz edilebileceğini düşünürler fakat iltica yasasının 105 ve 107 maddelerinde belirtilen itiraz esasen şu şekildedir: SEM’in ret kararından sonra Federal İdare Mahkemesine yaptığınız itiraz neticesinde Federal İdare Mahkemesi uygun görürse dosyayı bir kez daha görüşülmek üzere SEM’e gönderir. SEM’e gönderirken tespit ettiği hukuksuzlukları da belirtir. Bunun üzerine SEM önceki kararında direnirse tekrar Federal İdare Mahkemesine itiraz edebilirsiniz. Federal İdare Mahkemesi bu kez pozitif ya da negatif iltica kararı verilmesi konusunda kesin kararını verir. Bu karar nihai nitelikte olup, başka bir itiraz mercii yoktur. Fakat iç hukuk yollarını tüketmiş olduğunuz için AHİM’e başvurmanız mümkündür. Bu yazı dizisinde ilk iltica sürecini, nihai karara kadar anlatmaya çalıştık. Umarız bu çalışma bir nebze olsun sorularınıza yardımcı olmuştur. Nitekim bu bilgilerin tamamının kaynağı tecrübeler ve aşağıda listelenen yazılı kaynaklardır.

Kaynaklar:

LAsi (İsviçre İltica Yasası)

Dublin III Yönetmeliği,

SEM web sitesi içeriği